Mitoak

MITOEN MARKA

10 talde, ehunka txirrindulari, hainbat garaipen. 1983. urtetik gaur arte Etxeondoren presentzia txirrindularitza profesionalean etengabea izan da. Flandesetik Roubaix-era, Lombardiatik Liejara, Tour-a eta Espainiako Itzulia, garaipenak bata bestearen atzetik.

Errepideko handienak errendimendu eta erosotasun bila Etxeondo-ko produktuetan konfiantza osoa ezarri dute, momentu ahaztezinak bizituz euren ibilbide profesionaletan: Sean Kelly-k Aremberg-eko galtzada-harrietan erasotzen, Pedro Delgado-k Espainiako itzulietako mendi altuetan hegan eginez eta Miguel Indurain, berriz, lasterketetan domeinu izugarria erakusten zuen garaia markatuz. Txirrindulari hauek eta beste askok idatzi dituzte euren izen ezabaezinak Etxeondoren historian. Emozioz beteriko kirola den hontan, momentu hoberenetan euforia partekatu dugu.

TOUR DE FRANCE 1983

Ángel Arroyo

Etxeondo-ren estreinaldia pelotoi profesionalean zirraragarria izan zen. 1983an, Reynolds eta ZOR taldeak jantziz. Etxeonodo-ren maillotak lehen postuan marra 100 aldiz baina gehiagotan gurutzatu zuten. Alberto Fernandez-ek (ZOR) jada 3garren postuan amaitu zuen Italiako Giroa eta baita 3garren Espainiako Itzulian ere, Alvaro Pino kidearen aurretik, Angel Arroyo eta Reynolds bere taldeak Farntziako Tourrean parte hartu zutenean. Bi aste ondoren, Angel Arroyok ez zuen lehenengo 10etan sartzerik lortu, baina 15garren etapa iritsi zen, erlojupeko igoera gogorra Puy de Dôme-ra, non 14 segundugatik bere taldekide Pedro Delgado-ri irabazi zion, honek profesionaletan lehen urtea zuelarik. Arroyo orokorrean 5garren postura igo zen eta horrela lortu zuen Etxeondoren lehen garaipena Tourrean. Alpetar etapa klasiko batean ekitaldi bikaina egin zuen Glandon, Madeleine, Aravis, Colombiere eta Joux-Plane zeharkatuz, podiora geroz eta gehiago hurbiltzen hasi zen. Azken etapetan erakutsitako sendotasunak Avoriaz eta Dijonen erlojupekoan, 2garren posturaino igo zuten Parisen, Laurent Fignonen atzetik soilik.

ESPAINIAKO ITZULIA 1985

Miguel Induráin

Big Mit. Extralurtarra. 5 aldiz irabazle Frantziako Tourrean. 2 aldiz irabazle Italiako Giroan. Orduaren errekorren gizona. Hau guztia lortu aurretik, Miguel Indurain gaztetxoak bere maila ederki erakutsi zuen 1985eko Espainiako Itzulian. Indurainen gaitasuna ez zen inongo sekretua. 18 urte bakarrik zituela Espainiako txapeldunik gazteena izan zen eta Reynolds taldearekin estreinatu zen 1984ko azken lasterketetan. Ez zuen denborarik galdu, L'Avenirreko Tourrean erlojupeko lasterketa irabaziz, profesionaletara pasa zela astebete eskas igaro ondoren. Hurrengo urtean 20 urte eta 8 hilabete besterik ez zituelarik, maillot irabazlea zeraman txirrindulari gazteena izan zen Espainiako Itzulian, 4 etapatan jantzi zuen, bigarren amaitu zuen atarikoan Bert Oosterbosch-en atzetik. 1991. urtean izango zen Indurainek azkenean Frantziako Tourra irabaziko zuen garaia, baina arrakastara bidea, denboraren domeinua eta mendietan babesa, aspaldian marraztu zuen.

MILAN-SAN REMO 1986

Sean Kelly

Txirrindulari onenak gutxiago berezitu eta gehiago lehiatzen zuten garaiean, Sean Kelly denerako balio zuen ohiko gizona zen. "Kelly erregea", nekazari irladesen semea, ia edozein eremutan irabazi zezakeen, edozein momentutan. Sprinter azkarrenei irabazteko abiadura zuen eta behar bezain arina zen mendi altuetan bizirauteko, burdinazko borondatea eta irabazteko gosea lotuta zituen talentuz betea zegoen. Hala ere, 1986. urtean gailendu zen bere gose bizia. KAS taldearen parte zela, Kellyk jada Paris-Niza irabazi zuen, Poggio igoera ezagunean Greg Lemond eta Mario Beccarekin lehian aritu ondoren Via Roman garaitu zituen. Hau hasiera besterik ez zen izan, Kellyk udaberri horretan bere aurkariak gainditu zituen, Euskal Herrian, Katalunian eta Paris-Roubaix-en irabaziz, Flandesen, Criterium Internationalen eta De Pannen bigarren postuan amaituz eta hirugarren ostuan Espainiako Itzulian, non puntuzko maillota ere irabazi zuen, bere belaunaldiko lehiakide sendoenaren estatusa bermatu zuen.

TOUR DE FRANCE 1988

Pedro Delgado

Pedro Delgado, mendi altuenetako lehiaketa handienak animatzeko dohain bereziarekin, bere patua antzeman zuen ibilbidearen hasieratik, Reynolds taldean 1983ko Tourrean: "Errepide lauak, galtzada-harriak, izugarrizko erritmoa... Zer egiten ari ote nintzen galdetzen nion neure buruari. Baina mendietara iritsi nintzen geroago eta 20 onenen artean egon nintzen, 10 onenetan ondoren, beranduago bigarren amaitu nuen etapa Robert Millarren atzetik". Perico, Segoviako eskalatzaile suntsitzaile eta ezinbestekoak 1985ko Espainiako Itzulia irabazi zuen. 1987an, berriz, Stephen Roche irlandesarekin lehia bizian borrokatu ondoren bigarren postuan amaitu zuen Frantziako Tourra. Hurrengo uztailean, Delgadok azkenean bere hitza bete zuen; maillot horia bereganatu zuen 12. etapan Alpe d'Huezen, Reynolds taldeak Alpeetan zehar lasterketa piztu zuenean eta ondoren, hurrengo egunean erlojupeko lasterketa irabazi zuen Villard de Lansen Tourreko garaipena ziurtatuz -eta Etxeondorena- Steven Rooks eta Fabio Parraren aurretik.

TOUR DE FRANCE 2001

Roberto Laiseka

Euskaltel-Euskadi txirrindulari talde bat baino gehiago izan zen. 1994an afizionatu talde batek sortua, eskualdeko kulturaren nortasunaren adierazpena eta kirolarekiko gogo bizia izan zen. Talde euskalduna euskaldunentzat. Roberto Laiseka eskalatzailea, taldearekin egon zen honen sorreratik, esperotako aurrerapen izugarria erakutsi zuen Jan Ullrich utzi zuenean eta Frank Vandenbroucke menperatu zuenean Abantos gainean 1999ko Espainiako Itzulian. Laisekak brriz ere irabazi zuen hurrengo urtean, orduan Arcalisen, taldeari 2001eko Frantziako Tourrerako txartela ziurtatuz. Euskaltelek, bere kolore laranjaz, ez zuen hutsik egin. Ezta Laisekak ere. Sekulako beroa zegoen egun batean, aurrera jo zuen 10 kilometro falta zirenean Piriniotako Luz Ardiden gailurrera, alde eginda zegoen Wladimir Belli pasa zuen eta bakar bakarrik zamalkatu zuen garaipenerantz laranjaz jantzitako milaka zale porrokaturen tunela zeharkatuz.

TOUR 2003

Haimar Zubeldia

2001. urtean Euskaltel-Euskadi taldea Frantziako Tourrean parte hartzera gonbidatua izan zen, 8 urte lehenago formakuntza hau sortu zenetik izandako ametsa betez. Luz Ardiden gailurrean Roberto Laisekak lortutako etapako garaipenarekin, lehendabiziko parte hartzea borobildu zuen taldeak. Bi urte geroago, 2003an, taldea hainbat txirrindulari indartsurekin aurkeztu zen Tourrera, horien artean Haimar Zubeldia eta Iban Mayo gailentzen zirelarik. Lasterketako 2 aste ondoren, Bagnères de Bigorre eta Luz Ardiden artean 15. etapa lehiatzen zen. Bi txirrindulari euskaldunak hirugarren aste honetara Pariseko podioan posturen bat lortzeko aukera osoekin iritsi ziren. Jardunaldiko azken aurreko portua, Tourmalet erregea, Haimar Zubeldiak bere karrerako momenturik politenetako bat bezala gogoratzen du. “Oso ondo nindoan. Afizio laranjak errepide ertzetik oihukatzen zigun, txalotu egiten gintuen, airean eramaten gintuzten portuko gailurrerantz. Iban eta biok erritmo gogorra markatu genuen. Armstrong eta Ullrichek oso ondo eusten zuten gure gurpilean baina Hamilton eta Vinokúrov podiorako aurkari zuzenek, haria galdu zuten. Gure aukera huraxe zen. Abantaila garrantzitsua lortu ondoren, Julián Gorospe zuzendariak, jaitsieran neurriak hartu eta indarrak berreskuratzeko agindua eman zigun, Luz Ardiden azken porturako. Etsaia minduta geneukan eta errematatzeko aukera izango genuen ondorioetan pentsatu izan ez bagenu, baina ziurtatu eta ordurarte lortutakoa erorketaren batekin ez galtzea erabaki genuen. Podioa deuseztatu egin zen. Galdutakoak berriz ere gurekin bat egin zuten jaitsieran eta ezin izan genituen berriz ere askatu helmugara iritsi arte. Tour gogoangarri bat amaitu genuen, ni 5. postuan eta Iban, berriz, 6. postuan. Beti geldituko zaigu zer pasako litzatekeen arriskatu izan bagenu baina ez gara damutzen hartutako erabakiaz. Oso esperientzia gutxi geneukan eta talde guztiarentzat top 10 horiek garaipentzat jaso genituen.”

PARIS-ROUBAIX 2015

John Degenkolb

Sean Kellyren garaipen bikoitzaz geroztik ia bi hamarkada beranduago, berriz ere Etxeondoko beste kirolari batek lortu zuen lehenengoz Milan San Remo eta Paris-Roubaix urte berean irabazten 1986an irlandesak lortu ondoren. John Degenkolben talentu nagusia estratosferara bideratuta zegoen. Alemanak, 2010eko 23 azpiko Munduko Lehiaketan zirralezko domina, Kelly bezala, pixkanaka edozein klasiko lehiatzeko gai bihurtu zen. 2014an Team Giant-Alpecin taldearekin baieztatzeko denboraldia izan zen, Gante-Webelgem-en irabazi eta baita lau etapa Espainiako Itzulian ere. Hurrengo udaberrian, Milan-San Remon, Degenkolbek Poggion biziraun zuen eta Alexander Kristoff garaitu zuen Liguriako kostako amaiera zital batean. Degenkolb Iparreko Infernura joan zen zazpigarren postuan amaitu ondoren Flandesen. Metatik 11 kilometrora alde egindako seiekin uztartzen ez bazen garaipena pikutara joan zitekeela ikusi zuen. Egundoko esfortzuari esker hutsunea bete eta aurreneko gizonekin sartzea lortu zuen belodromoan. Inork ezin izan zuen Degenkolben sprint zitala berdindu eta honek besoak altxa zituen Roubaixeko helmugako marran. Kellyk, Eurosporteko esatari aulkitik zehatz mehatz begira zegoela onespena eman zion.

GIRO D’ITALIA 2017

Tom Dumoulin

‘Maastrichteko tximeleta’ bezala ere ezaguna denak txirrindulari profesional moduan bere metamorfosia bukatutzat eman zuen 2017an Milango katedral handientsura Olinpoko mito gisa sartuz, Italiako giroko edizio konplexu bat garaituz, berez mesedegarriago izanik mendi garaiko trebeenentzat, Nairo Quintana edota Vincenzo Nibali bezalakoentzat. Ehungarren edizioan eta azken etapan bigarren postuan iritsiz, Nairo Quintanaren atzetik, gidoi onenak ere ezingo luke horrelako amaierarik idatzi. Erlojupeko azken etapa bi txirrindulariek euren bakardadean 29 kilometro eginik, Monza Formula 1eko zirkuitotik abiatuz eta hor erautsi zuen Dumoulinek bere potentzial guztia, izugarri eremu zailean eta hor lortu zuen isolatu eta bere lehen itzulia irabazteko presioaren aurka borrokatzea. Abiaduraren katedraletik abiatu eta Milango katedralean “senza fine” garaile altxaz eta bere izena inskribatuz garaikur kiribilean. Baina metamorfosi hau ez zen Milanen amaitu, Italiako errege bilakatu zenetik lau hilabete igaro ondoren, eremu guztietan moldatzen zen txirrindularia izateaz gain erlojupeko frogetan erreferente berria bilakatu da munduko lehiaketa irabaziz Bergenen, Norvegian.